Βώροι
Οι Βώροι είναι ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό της Επαρχίας Πυργιώτισσας στην Πεδιάδα της Μεσαράς.
Οι Βώροι βρίσκονται 60 χλμ. νότια του Ηρακλείου και στο δυτικό τμήμα της πεδιάδας της Μεσαράς. Το χωριό εκτείνεται σε πλαγιά παράπλευρα μικρού ποταμού. Η Φαιστός απέχει 2 χλμ. νότια της ακτής της Μεσσαράς και η παραλία της Μεσαράς 4 χιλ. δυτικά.
Το χωριό εκτείνεται σε επιφάνεια 700 στρ. και διαιρείται σε 2 συνοικίες, το Κατωχώρι (παραδοσιακός οικισμός), και το Πανωχώρι που είναι σε συνεχή επέκταση από τις αρχές του αιώνα μας. Σήμερα το χωριό έχει περίπου 750 κατοίκους.
Η πολιτιστική κληρονομιά των Βώρων είναι πολύ σημαντική και υπάρχουν πολλά αξιοθέατα και μνημεία που αξίζουν να τα επισκεφτεί κάποιος. Λόγω της μοναδικής του ομορφιάς και της ιστορικής του σημασίας χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού "Διατηρητέος Παραδοσιακός Οικισμός" το 1978.
Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομα του χωριού αντλείται από το όνομα του γιού του Βασιλιά Ραδάμανθη, που ονομαζόταν Βώρος.
Μια άλλη εξήγηση για το όνομα Βώροι είναι η τοποθεσία του χωριού (είναι βόρεια της Φαιστού "Βορράς" )
Το χωριό κατοικείται συνεχώς από την Πρωτομινωϊκή Περίοδο (1800 π.Χ.) έως σήμερα και αυτό επιβεβαιώνεται από τα αναρίθμητα πήλινα σκεύη που βρέθηκαν στην περιοχή (Μινωϊκά, Ελληνιστικά, Ρωμαϊκά, Μεσαιωνικά, Αναγέννησης).

Οι Βώροι είναι η πρωτεύουσα της Επαρχίας Πυργιώτισσας από τον 17ο αιώνα. Οι Βώροι πήραν ενεργά μέρος σε όλες τις μεγάλες Κρητικές Επαναστάσεις.
Το 1995, μετά από τελετή οι Βώροι έγιναν αδελφή κοινότητα με τις κοινότητες Camblanes και Meynac της Γαλλίας.

Οι ευκολίες που παρέχονται στο χωριό είναι αρκετές:

  • Τα γραφεία της Κοινότητας όπου ο επισκέπτης μπορεί να πάρει γενικές πληροφορίες σχετικά με το χωριό και τη γύρω περιοχή.
  • Το Ιατρείο
  • Το Υποθηκοφυλάκειο
  • Ο Αγροτικός Σύλλογος
  • Το Δημοτικό Σχολείο
  • Το Νηπιαγωγείο
  • Το Υπαίθριο Θέατρο
  • Το Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας - Ερευνητικό Κέντρο
  • Τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ
  • Το Τηλεφωνικό Κέντρο

Επίσης, υπάρχει ένα ξενοδοχείο και αρκετά δωμάτια για ενοικίαση, εστιατόρια, παραδοσιακά καφενεία, μπαρ, αρκετά καταστήματα συμπεριλαμβανομένων και δύο εργαστηρίων αγγειοπλαστικής και ένας σταθμός βενζίνης.

Τοπική Οικονομία

Η συνολική έκταση της Κοινότητας Βώρων είναι 11.000 στρ. στην ευφορότερη περιοχή της πεδιάδας της Μεσαράς.
Το κύριο εισόδημα των κατοίκων προέρχεται από αγροτικές απασχολήσεις που είναι κατά προτεραιότητα:

  • Ελαιόλαδο
  • Πρώϊμα Κηπευτικά
  • Σταφίδα
  • Εσπεριδοειδή
  • Κρασί και οινόπνευμα
Αυτά τα προϊόντα στην πλειοψηφία τους εξάγονται.
Αλλη σημαντική πηγή εισοδήματος για τους ντόπιους είναι από υπηρεσίες που παρέχονται (αρτοποιεία, επιπλοποιεία, βιοτεχνία, κ.λ.π.)

Αξιοθέατα
Πολιτιστική Κληρονομιά των Βώρων

Παναγία Εσοδείων
Η Εκκλησία βρίσκεται ανάμεσα στο παλαιό και νέο χωριό. Είναι μια επιβλητική εκκλησία χτισμένη μεταξύ 1864 - 1881.

Ο Ναός του Αγ. Ιωάννη
Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη είναι ένας μικρός θολωτός ναός στο κέντρο του παλαιού χωριού των Βώρων.
Ο κυρίως ναός χτίστηκε γύρω στο 12ο αιώνα ενώ το προπύλαιο χτίστηκε το 13ο με 14ο αιώνα. Σήμερα ο ναός καλύπτεται με πλακάκι.
Το εσωτερικό του ναού ήταν καλυμμένο με τοιχογραφίες από τις οποίες σήμερα έχουν διατηρηθεί μόνο αυτές του θόλου και της Αγίας Τράπεζας.

Η εκκλησία της Αγίας Πελαγίας
Η εκκλησία βρίσκεται το δυτικό άκρο του χωριού και ήταν πολιτιστικό κέντρο κατά της διάρκεια της Αναγέννησης. Είναι μια θολωτή εκκλησία που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα.

Λουτρό
Ανατολικά του χωριού στην τοποθεσία Λουτρά, υπάρχει ένα θολωτό κτίσμα, που εικάζεται ότι είναι Τουρκικά Λουτρά. Ποικίλα αγγεία έχουν βρεθεί σε όλη τη γύρω περιοχή.

Πυργόσπιτα
Στο χωριό υπάρχουν δύο πυργόσπιτα που χρονολογούνται από την περίοδο της Αναγέννησης. Το πρώτο βρίσκεται βορειοδυτικά του χωριού. Από αυτόν τον πύργο μόνο το ισόγειο σώζεται μέχρι σήμερα, πάνω στο οποίο έχει χτιστεί ένα νεοκλασσικό οίκημα. Το δεύτερο βρίσκεται βόρεια της εκκλησίας της Αγίας Πελαγίας και σώζεται άθικτο, όπως ήταν μετά από συντήρηση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Επίσης, υπάρχει ένας Τούρκικος Πύργος, χτισμένος ανατολικά του χωριού στην περιοχή Κούλες. Ο Πύργος στέγαζε μια μικρή στρατιωτική φρουρά.

Εξω από το χωριό αλλά μέσα στα όρια της Κοινότητας Βώρων υπάρχουν μερικά μοναδικά μνημεία.

Το μοναστήρι της Παναγίας της Καρδιώτισσας χτισμένο τον 15ο αιώνα στολίζεται με όμορφες τοιχογραφίες.
Το μοναστήρι σήμερα είναι ερημωμένο. Η ακμή του ήταν κατά τη διάρκεια της Ενετικής κατοχής. Πιθανώς καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκείας του Ηρακλείου από τους Τούρκους (1645-1669).
Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε κάτω από μια ελιά. Αυτό το δέντρο ήταν ιερό και τα φύλλα του πίστευαν ότι ήταν η θεραπεία για αρρώστιες γι' αυτούς που τα φορούσαν για φυλαχτό.

Ο θολωτός ναός του Αγίου Γεωργίου Κονταρά χτισμένος τον 12ο αιώνα έχει επίσης τοιχογραφίες.
Ο ναός της Αγίας Φωτεινής και ο ναός της Αγίας Παρασκευής χτισμένα τον 15ο αιώνα.
Υπάρχει και ο μοναδικός στην Κρήτη νερόμυλος που λέγεται Γεροντόμυλος, χτισμένος τον 16ο αιώνα. Αποτελείται από δύο πηγάδια και οικία μυλωνά.
Το Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας - Ερευνητικό Κέντρο

interkriti's index

© Interkriti 1996-98