Δήμος
Αγίας Βαρβάρας

Χωριά & Οικισμοί τού Δήμου:



ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ

Εδρα του δήμου Αγ. Βαρβάρας. Είναι κτισμένη κατα μήκος του δρόμου στην επίπεδη έκταση της κορυφογραμμής πού χωρίζει τη Μεσαρά από το Μαλεβίζι, σε υψομ. 580μ.
Από την εποχή της Βενετοκρατίας, η Αγ. Βαρβάρα αποτελείτο από,12 συνοικίες. Πιρουνιανά, Μυλωνιανα, Καμπανιανά, Τραπεζανιανά, Μπαρμπεριανά, Παπαδιανά, Ραγουζιανά, Τιθιανά, Αληδιανά, Πορτί, Θαλασσιανά, και Καμπιθιανά, ονόματα παρμένα από τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων της κάθε συνοικίας.
Η θέση της είναι προνομιακή καθώς έχει θέα πρός το Μαλεβίζι, το κλίμα της δροσερό, ιδανικό για θερινή διαμονή. Εχει αρκετές βροχοπτώσεις καθώς λόγω της γεωγραφικής της θέσης , εκτίθεται σε ανέμους κάθε κατεύθυνσης.
Παράγει εκλεκτής ποιότητας κηπευτικά και φρούτα.
Αναφέρεται σε όλες τις βενετσάνικες απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, αναφέρεται με 40 οικογένειες. Το 1881, αναφέρεται στο δήμο Μεγ. Βρύσης με 450 κατ. Το 1900, στόν ίδιο δήμο με 586 κατ. Από το 1920 και μετά αναφέρεται σε όλες τις απογραφές με δική της κοινότητα και με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό κατοίκων, για να φτάσει σήμερα να υπερβαίνει τις 2000 κατ.
Μετα την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, η Αγ. Βαρβάρα παραχωρήθηκεστον Αχμέτ Κιοπρουλή πασα, ο οποίος την αφιέρωσε στο Βεζίρ Τζαμί (Αγ. Τίτο)του Χάντακα.
Το χωριό είναι κτισμένο σε στρατηγική θέση, ελέγχοντας τον άξονα Ηράκλειο Μεσαρά. Λόγω της στρατηγικής της αυτής θέσης, η Αγ, Βαρβάρα, γινόταν συχνά πεδίο μαχών. Είναι μάλιστα γεννέτειρα του Μαθιού Καμπιτάκη, η Μαθιουδάκη γνωστου αγωνιστή, πού σκοτώθηκε στο Φάληρο μαζί με τον Καραισκάκη, σύντροφου του Λόγιου, ήρωα από τον Αγιο Θωμα.
Στη βορεινή είσοδο του χωριού, δεξιά, ευπάρχει βράχος πάνω στον οποίο είναι κτισμένο σήμερα το εκκλησάκι του Προφ. Ηλία. Ο βράχος αυτός ήταν διπλάσιος αλλά την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα χωρίστηκε στη μέση και το ένα κομάτι έπεσε. Στο κομάτι πού έμεινε, σωζόταν τα ερείπια αρχαίου ναού.
Σήμερα η Αγ. Βαρβάρα είναι μιά συγχρονη κωμόπολη, με οργανωμένες υπηρεσίες γιά την εξυπηρέτηση τόσο των κατοίκων της όσο και των επισκεπτών της. Από τον πολιτιστικό και εξωραιστικό σύλλογο, οργανώνονται κάθε καλοκαίρι γιορτή τσικουδιάς, και τις Απόκριες Καρναβάλι.
Πολιούχος του οικισμού είναι η Αγ. Βαρβάρα , και τόσο η παλιά όσο και η νέα εκκλησία στο κέντρο του χωριού, αξίζουν μιάς επίσκεψης.
Στά αξιοθέατα του οικισμού, και οι τρεις βυζαντινές εκκλησίες του Προφ. Ηλία, του Αγ. Γεωργίου και του Αγ. Ιωάννη, καθώς και το παλιό μοναστήρι της Αγ. Πελαγίας. (στο νεκροταφείο του οικισμού).

ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ

Χωριό του δήμου αγ. Βαρβάρας, σε υψομ 530μ. Βρίσκεται 30 χλμ από το Ηράκλειο, ΝΑ της Αγ. Βαρβάρας, σε ωραία θέση με πανοραμική θέα στην ευρύτερη περιοχή.
Πολύ παλιός οικισμός τον συναντάμε σε έγγραφο του 1371, σαν φέουδο πεζικό του Petrus de Medio, καθώς και σε άλλο του 1380. Αναφέρεται στις βενετσάνικες απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα.
Το 1881, αναφέρεται στο δήμο Μεγ. Βρύσης, με 344, κατ., καθώς επίσης και το 1900. Από το 1928 και μετά, απογράφεται σε δική του ομόνυμη κοινότητα, και μάλισυα με συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό.
Σήμερα έχει πάνω από 800 κατ.
Το όνομα του χωριού οφείλεται στην παλιά τρίκλητη βασιλική μετά τρούλου, εκκλησία, με υπολείματα τοιχογραφιών, πού βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Αγ. Νικόλαο το κεντρικό στον Αγ. Θωμά, και το νότιο στον Αγ. Χαράλαμπο.
Οι κάτοικοι λένε ότι υπάρχουν στον Αγ. Θωμά 40εκκλησίες, και πράγματι ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να δεί πάρα πολλέςΑξίζει να επισκευτείτε, την Αγ. Παρασκευή με υπολείματα τοιχογραφιών, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου με αρχαικές τοιχογραφίες, του 12ου αιώνα, του Αγίου Παντελεήμονα, του Αγ. Ιωάννου. Επίσης το εξωκκλήσι της Παναγίας της Καρδιώτισσας, στη θέση Μουζουράς, σε ειδυλιακό τοπίο.
Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν πολλά λαξευτά σπήλαια, πού χρησιμοποήθηκαν ως τάφοι. Υπάρχουν επίσης λαξευτές δεξαμενές νερού. Ο Αγιος Θωμάς είναι γεννέτειρα του Κήρυκα Χαιρέτη Καλαμαρά, καθώς και του γιατρού αγωνιστή Λόγιου.
Ο Λόγιος γεννήθηκε το 1771, και ήταν εμπειρικός γιατρός. Από το 1800 έως το 1815, αγωνίστηκε εναντίον των Τούρκων. Ο τάφος του είναι απέναντι από την αρχαία πόλη της Φαιστού.

ΑΡΔΑΧΤΙΑ Η ΑΡΓΑΘΙΑ

Οικισμός της πρώην κοινότητας Αγ. Θωμά,. 500 μ. από τον Αγ. Θωμά Παλαιός οικισμός αναφέρεται σε όλες τις βενετσάνικες απογραφές με το όνομα Αργάθια. Από την απογραφή του 1881, και μετά από λάθος απογρ'αφεται με την ονομασία Αρδάχτια ονομασία πού διατηρείτε και στις επόμενες απογραφές. Ενεκα κατολισθήσεων το χωριό εγκαταλείφτηκε και ξαναχτίστηκε σαν συνοικία του Αγ. Θωμά, στην θέση Πλάκα.

ΜΟΥΛΙΑ

Χωριό του δήμου Αγ. Βαρβάρας, 3.5 χλμ, νότια από την Αγ. Βαρβάρα, σε υψομ 640 μ.
Παλαιότατος οικισμός, αναφέρεται σε έγγραφο του 1248, οπότε και ανήκε στην αρχιεπισκοπή Κρήτης. Επίσης αναφέρεται και σε συμβόλαιο του 1411. Αναφέρεται ακόμη στις βενετσάνικες απογραφές του 16ου και 17ου αιώνα, καθώς και στην τούρκικη και αιγυπτιακή απογραφή. Το 1881, ανήκει στο δήμο Ζαρού με 180 περίπου κατ., το 1900 στόν ίδιο δήμο , και από το 1920 και μετά σε δική τους κοινότητα.
Σήμερα μαζί με τα κάτω Μούλια έχει πάνω από 550 κατ.
Πολιούχοι του χωριού είναι οι Αγιοι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, παλιά εκκλησία με υπολείματα τοιχογραφιών, οι οποίοι γιορτάζονται 29 Ιουνίου, και γίνεται πανηγύρι. Αξίζει να επισκευτείτε το εξωκκλήσι της Ζωοδόχου πηγής.

ΔΟΥΛΙ

Χωριό του δήμου Αγ. Βαρβάρας. Βρίσκεται 11 χλμ ΒΑ της Αγ. Βαρβάρας, στο δρόμο πρός Αγ. Θωμά, σε υψόμετρο 440μ.
Αρχαιότερη μνεία του οικισμού το 1372, πού αναφέρεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα. Ηταν φέουδο του Nic. Venerio. Αναφέρεται στις βενετσάνικες αποραφές του 16ου και 17ου αιώνα, καθώς και στην τούρκικη του 1671, και στην αιγυπτιακή του 1834. Στην απογραφή του 1881, αναφέρεται ως Δούλη στο δήμο Μεγ. Βρύσης, με 170 κατ. το 1900 είναι στον ίδιο δήμο με 21 κατ.Από το 1920 και μετά αποτελεί ξεχωριστή κοινότητα.
Σήμερα το Δούλι έχει περiπού 240 κατ. Πολιούχος του χωριού είναι ο Αγ. Παντελεήμονας πού γιορτάζει 27 Ιουλίου.
Αξίζει όμως τον κόπο να επισκευτεί κανείς την παλιά εκκλησία του Αγ. Νικολάου στα βόρεια του χωριού.
Γι αυτούς πού έχουν ενδιαφέρον γιά παλαιοντολογικά ευρήματα, στη θέση Πύργος υπάρχουν απολιθώματα οστρακοειδών.

ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΥΣΗ

Χωριό του δήμου Αγ. Βαρβάρας, 3 χλμ ανατολικά της Αγ. Βαρβάρας, σε υψομ. 620μ.
Αναφέρεται σήν επαρχία Μονοφατσίου από το Μπαρότσι το 1577, από τον Καστροφύλακα το 1583 με 71 κατ., και από το Βασιλικάτα το 1630.
Στην τούρκικη απογραφή του 1671, αναφέρεται με 47 χαράτσα., ενω στην αιγυπτιακή του 1834, αναφέρεται με 27 οικογένειες.
Στην απογραφή του 1881, είναι έδρα ομόνυμου δήμου με 240 κατ.το 1900 πάλι έδρα δήμου με 307 κατ. ενω από το 1928 και μετά αποτελεί κοινότητα.
Ο πληθυσμός της αυξανόταν από απογραφή σε απογραφή, και σήμερα έχει γύρω στους 900 κατοίκους.
Πολιούχος του χωριού είναι ο Αγ. Κων/νος. Αξίζει τον κόπο να επισκευτείτε το εξωκκλήσι της Αγ. Αννας, και της Παναγίας της Αλμυρής.
Λόγω των κατάλληλων εδαφοκλιματολογικών συνθηκών, στον οικισμό υπάρχει Αιολικό Πάρκο, το οποίο παράγει ηλεκτρικό ρεύμα ισχύος 5MW, συνισφέροντας έτσι στην ηλεκτροδότηση της ευρύτερης περιοχής.
Η κατασκευή μονάδων παραγωγής ήπιων μορφών ενέργειας είναι ένας από τους αναπτυξιακούς στόχους της Κρήτης, και το Αιολικό Πάρκο της Μεγ. Βρύσης, αποτελεί υπόδειγμα , πρός αυτή την κατεύθυνση.

ΠΡΕΒΕΛΙΑΝΑ

Οικισμός της πρώην κοινότητας, Μεγ. Βρύσης του δήμου Αγ. Βαρβάρας.
Πρωτοαναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 σαν Περβελιανά. Ο Χουρμούζης Βυζάντιος, το 1842, το αναφέρει σωστά Πρεβελιανά, μιά που το όνομα προέρχεται από το βενετσάνικο επώνυμο των πρώτων οικιστών Πρέβελη. Ο οικισμός διατηρεί τα παλαιά παραδοσιακά σπίτια του πού είναι ορατά από τον κεντρικό δρόμο.

ΠΡΙΝΙΑΣ

5.5 χλμ. βόρεια από την Αγ. Βαρβάρασε υψομετρο 610μ., βρίσκεται ο οικισμός του δήμου Αγ. Βαρβάρας, Πρινιάς. Κτισμένο στα σύνορα των τριών επαρχιών Μαλεβιζίου , Καινουργίου, και Μονοφατσίου, αναφέρεται και στις τρείς επαρχίες κατά τις απογραφές.
Αναφέρεται σε όλες τις βενετσάνικες απογραφές, όπως και στην τούρκικη του 1671, και την αιγυπτιακή του 1834. Από το 1881 και μετά ανφέρεται στην επαρχία Μαλεβιζίου στο δήμο Κρουσώνα με 225 κατ. Το 1900 είναι στον ίδιο δήμο με 348 κατ., και από το 1920 και μετά αποτελεί ομόνυμη κοινότητα.
Σήμερα έχει 417 κατοίκους και είναι από τα πιό όμορφα χωριά της Κρήτης, χαρακτηρισμένο σαν περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλους.
Στο χώρο του οικισμού ανήκει ο αρχαιολογικός χώρος της Ριζηνίας, και το νεκροταφείο.
Αξίζει τον κόπο να επισκευτεί κανείς την κορυφή περδικοκορυφή , από όπου έχει θέα ολόκληρου του νομού Ηρακλείου. Τα 150.000 δένδρα πού η κοινότητα έχει φυτέψει εκεί θα μεταβάλλουν σύντομα το τοπίο σε επίγειο παράδεισο.
Στην περιοχή βρίσκεται επίσης η κοιλάδα του Πρινιά, η οποία είναι σπαρμένη με πέτρες διαφόρων σχημάτων, υπολείματα διάβρωσης πλειοκαινικού ασβεστολίθου.
Ο λαός ανάλογα με το σχήμα τους έχει δώσει στά χαράκια αυτά διάφορα ονόματα, όπως Της γριάς το τυρι, η της γριάς τα παξιμάδια κλπ. Η κοιλάδα πάντως είναι καλύτερα ορατή λίγο μετά από το 25ο χλμ του δρόμου Ηρακλείου Αγ. Βαρβάρας, δεξιά.

ΛΑΡΑΝΙ

Οικισμός του δήμου Αγ. Βαρβάρας,10 χλμ ΝΑ της Αγ. Βαρβάρας, σε υψομ 440μ. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται από το δρόμο Ηρακλείου Αγ. Βαρβάρας, δικλάδωση δεξιά στο 25ο χλμ.
Είναι παλαιός οικισμός και έχουμε την πρώτη γραπτή μνεία του σε συμβόλαιο του 1301. Αναφέρεται σε όλες τις βενετσάνικες απογραφές, σαν δύο οικισμοί Πάνω και Κάτω Λαράνι. Το 1881, αναφέρεται στο δήμο Μεγ. Βρύσης καθώς και το 1900. Το 1920 είναι έδρα ομόνυμου αγροτικού δήμου, ενω το 1928, με 217 κατ. ανήκει στην κοινότητα Αγ. Θωμά. Από το 1940 και μετά αναφέρεται με δική του κοινότητα. Το όνομά του οφείλεται στον πρώτο οικιστή του Λαράνη.
Σήμερα το Λαράνι έχει 268 κατ. Πολιούχος του χωριού η Κοίμηση της Θεοτόκου, γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, και γίνεται πανηγύρι με παραδοσιακό κρητικό γλέντι. Στο Λαράνι υπάρχει και η παλιά εκκλησία της Αγ. Παρασκευής.

• Αρχή
• Θέμα (φωτ)
• Αρχική Σελίδα
• Χάρτης Περιοχής
• Χάρτης Ν.Ηρακλείου